De 2e Wereldoorlog

Berchtesgaden deel 2
Obersalzberg - Bormann, Göring, Adjudanten...

Ontdek Berchtesgaden en de Obersalzberg

Te midden van de adembenemende Beierse Alpen ligt Berchtesgaden, een stad met een rijke geschiedenis, indrukwekkende natuur en een uniek cultureel erfgoed. Slechts enkele kilometers boven de stad bevindt zich de Obersalzberg, een gebied dat ooit diende als exclusieve bergresidentie en later een belangrijke rol speelde tijdens het Derde Rijk.

Vandaag de dag is de Obersalzberg een plek waar verleden en natuur elkaar ontmoeten. Bezoekers kunnen er de documentatie Obersalzberg verkennen – een educatief museum dat inzicht biedt in de historische gebeurtenissen van de 20e eeuw – en wandelen langs paden die uitzicht bieden op de bergen en valleien van het nationaal park.

Hoog boven de bergtoppen bevindt zich het beroemde Kehlsteinhaus, beter bekend als het “Eagle’s Nest”. Dit bouwwerk, ooit een geschenk aan Hitler, is nu een panoramisch restaurant en herdenkingsplaats die jaarlijks duizenden bezoekers trekt.

Samen bieden Berchtesgaden, de Obersalzberg en het Kehlsteinhaus een fascinerende reis door natuur, architectuur en geschiedenis – een uitnodiging om te verkennen, te leren en te reflecteren.

Map data from OpenSteetMap    https://www.openstreetmap.org/copyright.

Hotspots op de Obersalzberg

1. Hotel zum Türken (een mooi oriëntatiepunt) het grensde direct aan De Berghof.
2. Ruïnes van De Berghof je ziet de oprijlaan en achtermuren.
3. De Gutshof (Nu golfclub
4. Het huis en atelier van Albert Speer
5. Huis van Bormann (Nu Kempinskihotel Berchtesgaden)
6. Huis Göring (Nu Kempinskihotel Berchtesgaden
7. Huis van Görings adjudant (nu woning)
8. Officierswoningen (nu woningen)
9. Cokesbunkers (Ze staan er nog)
10. Teehaus Mooslahnerkopf (nu ruïne, maar het hekje staat er nog)
11. Platterhof (Nu Dokumentation Obersalzberg)
12. Kampfhäusl - iets verder staan de restanten van de vroegere theaterzaal
13. Poortgebouw en Wachthuisje

Kaart - 5. -Martin Bormann en zijn huis op de Obersalzberg

Martin Bormann, hoofd van de Parteikanzlei en een van de meest invloedrijke figuren binnen het naziregime, speelde een centrale rol bij de uitbouw van het NS-domein op de Obersalzberg bij Berchtesgaden. Vanaf midden jaren dertig ontwikkelde Bormann zich tot de feitelijke beheerder van het gebied rondom de Berghof, Hitlers bergverblijf. Hij gebruikte deze positie om het terrein zowel politiek als privé te controleren, uit te breiden en te herstructureren.

Een strategische positie dicht bij Hitler

Bormann woonde op de Obersalzberg om voortdurend in Hitlers nabijheid te kunnen opereren. Zijn woning, vaak aangeduid als het “Haus Bormann”, lag op korte afstand van de Berghof. Het huis was, zoals de andere woningen van hoge functionarissen in het gebied, gebouwd in de typische Beierse chaletstijl die de nazi’s als “authentiek Alpenlandschappelijk” wilden presenteren.

Het huis was niet uitzonderlijk weelderig, maar wel comfortabel en strategisch gelegen. Bormann gebruikte het zowel als woonhuis voor zijn familie als als werkplek waar hij vele administratieve taken uitvoerde. Zijn nabijheid tot Hitler gaf hem praktische voordelen: hij kon documenten en verzoekschriften onmiddellijk ter ondertekening voorleggen en tegelijkertijd de informele sfeer van de Berghof benutten om zijn invloed te versterken.

Rol in de transformatie van de Obersalzberg

Bormann was de drijvende kracht achter de grootschalige onteigeningen en herstructureringen van het Obersalzberg-gebied. Lokale bewoners werden gedwongen te verhuizen om ruimte te maken voor het uitgebreide complex van woningen, kazernes, representatieve gebouwen en infrastructuur die het naziregime er liet bouwen. Terwijl veel nazi-kopstukken er hun eigen huizen kregen, bleef Bormann degene die de logistiek, financiën en planning overzag.

Zijn woning stond symbool voor zijn macht: niet zozeer door uitstraling, maar door de centrale positie die het hem gaf binnen het machtsnetwerk dat zich rond de Berghof had gevormd.

Einde en nasleep

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het Obersalzberg zwaar gebombardeerd door de geallieerden (april 1945). Ook Bormanns huis raakte beschadigd. Na de oorlog werden de meeste nazi-bouwwerken op de Obersalzberg door de Amerikanen vernietigd of later verwijderd om het gebied te zuiveren van propagandistische symboliek. Van Bormanns huis bestaat daarom tegenwoordig weinig meer dan fundamenten en archiefmateriaal.

Dubbelklik op de foto's om ze geheel te zien en om ze door te bladeren



Foto's:
Foto Links Unknown - Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 de - Wikimedia - Bundesarchiv_Bild_183-R14128A,_ Martin_Bormann_(cropped)

Foto Rechts Unknown - Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 de - Wikimedia Bundesarchiv_Bild_121-0047,_Nürnberg,_Reichsparteitag,_Eröffnung

YouTube films
  Je kan vaak Nederlandse ondertiteling instellen zie >> TIPS

“The Hunt for Martin Bormann – The Complete Series” volgt het raadselachtige lot van Martin Bormann, Hitlers invloedrijke privésecretaris en hoofd van de Parteikanzlei, in de chaotische laatste dagen van het Derde Rijk. In deze samengevoegde, langere aflevering onderzoekt Mark Felton stap voor stap de vluchtpogingen vanuit het instortende Berlijn, de verwarring rond ooggetuigenverklaringen en de vele theorieën die na de oorlog ontstonden over een mogelijke ontsnapping naar Zuid-Amerika.



“Wer war Martin Bormann – Der Strippenzieher” schetst het portret van een van Hitlers meest invloedrijke, maar vaak onzichtbare vertrouwelingen. De documentaire volgt Bormanns vroege radicalisering, zijn carrière als Stabschef van Rudolf Heß en zijn opmars tot Hitlers privésecretaris en hoofd van de Partijkanselarij. Het laat zien hoe hij met fanatisme en machtspolitiek uitgroeide tot een sleutelpersoon binnen het naziregime.

“Martin Bormann – Adolf Hitler’s Master Builder” belicht Bormanns rol op de Obersalzberg, waar Hitler na 1933 steeds vaker verbleef. De documentaire toont hoe Bormann, toen al Reichsleiter en een van de hoogste partijfunctionarissen, vrijwel voortdurend in Hitlers nabijheid aanwezig was en als diens privésecretaris fungeerde. Daarbij kreeg hij een sleutelrol in de uitbouw en organisatie van het Berghof-complex.

“De vlucht van Martin Bormann” reconstrueert de laatste chaotische uren in het belegerde Berlijn na Hitlers zelfmoord op 30 april 1945. De documentaire volgt hoe Bormann, samen met andere hoge nazi’s, probeert te ontsnappen uit de Rijkskanselarij.

“Martin Bormann Escape – A New Theory” verkent nieuwe hypothesen over Bormanns mogelijke vlucht uit het instortende Berlijn in mei 1945. Mark Felton bespreekt archiefvondsten die aanleiding gaven tot speculatie over een vermeende luchtmis­sie en alternatieve scenario’s rond Hitlers laatste uren.

Deze video laat oorlogssouvenirs zien die Amerikaanse soldaten meenamen uit Martin Bormanns huis in Berchtesgaden. Het fragment belicht objecten uit de collectie van het Gettysburg Museum of History en vertelt hun herkomstverhaal.

De video Escaping the Führerbunker – How the Last Nazis tried to Flee Berlin onderzoekt hoe de laatste leden van het naziregime in de chaotische eindfase van de Slag om Berlijn probeerden te ontsnappen. De documentaire volgt hun mislukte vluchtpogingen en plaatst deze in de bredere context van de totale ineenstorting van het Derde Rijk.

Bormanns Bunker...
Een wandeling door Bormanns geheime bunker

Foto: Dietrich Krüger - Creative Commons Attribution 3.0 - wikimedia -Haus_Göring_Obersalzberg_1934

Kaart - 6. - Herman Göring en zijn huis op de Obersalzberg

Tegen de indrukwekkende achtergrond van de Beierse Alpen ligt de Obersalzberg, een gebied dat vandaag de dag vooral bekendstaat om zijn beladen verleden. In de jaren dertig en veertig werd dit bergplateau omgevormd tot een exclusief machtscentrum van het naziregime. Naast Hitlers Berghof bevond zich hier ook het luxueuze verblijf van Hermann Göring, één van de machtigste en beruchtste kopstukken van het Derde Rijk.

Een Privéverblijf in de Inner Circle

Hermann Göring liet op de Obersalzberg een rijk ingerichte villa bouwen, vaak aangeduid als het “Göringhaus”. De woning weerspiegelde zijn hang naar status, luxe en prestige: weelderige meubels, kunstvoorwerpen—waarvan sommige later als geroofd werden herkend—en een interieur dat duidelijk maakte dat de bewoner behoorde tot de hoogste regionen van de macht.

Het huis diende niet alleen als toevluchtsoord, maar ook als ontmoetingsplek waar politieke gesprekken, plannen en ontvangsten plaatsvonden. Göring verbleef hier regelmatig wanneer hij niet in Berlijn was en gebruikte de Alpenomgeving graag voor jachtpartijen, een van zijn grote passies.

Beveiliging en Onderdrukking in de Bergen

De Obersalzberg werd in zijn geheel tot afgesloten gebied verklaard. Om plaats te maken voor de elite van het regime moesten lokale bewoners vertrekken; wegen, toegangsposten en veiligheidszones werden aangelegd. De luxe van Görings villa stond in schril contrast tot de repressie en dwang die nodig waren om deze exclusieve enclave in stand te houden.

Görings Machtspositie en Relatie met Hitler

Göring behoorde tot Hitlers vroegste en trouwste volgelingen. Na zijn actieve deelname aan de mislukte Bierkellerputsch in 1923 verwierf hij Hitlers respect. Toen de nazi’s in 1933 aan de macht kwamen, kreeg Göring snel sleutelposities toegewezen: minister-president van Pruisen, oprichter van de Gestapo in haar vroege fase en later opperbevelhebber van de Luftwaffe.

Binnen het regime gold hij jarenlang als de tweede machtigste man. Hitler zag hem als loyale bondgenoot, terwijl Göring Hitler bewonderde en zijn nabijheid gebruikte om zijn eigen invloed te vergroten. Zijn verblijf op de Obersalzberg was dan ook niet enkel een vakantiehuis: het was een tastbaar symbool van zijn status binnen Hitlers inner circle.

Toch kende hun relatie spanning. Görings buitensporige levensstijl, groeiende corruptie en militaire fouten—met name de mislukkingen van de Luftwaffe—ondermijnden zijn positie. Tegen het einde van de oorlog was zijn invloed tanende.

De Dramatische Breuk in 1945

In april 1945, toen Berlijn omsingeld werd, stuurde Göring Hitler een bericht waarin hij stelde dat hij volgens eerdere afspraken de leiding zou overnemen als Hitler niet meer in staat was te regeren. In de bunker werd dit gezien als een poging tot staatsgreep. Göring werd onmiddellijk uit zijn functies gezet en door de SS gearresteerd. De man die ooit als Hitlers opvolger was aangewezen, eindigde zijn carrière in totale ongenade.

Verwoesting en Nalatenschap

Tijdens geallieerde bombardementen in 1945 werd het gehele nazi-complex op de Obersalzberg zwaar getroffen. Görings villa raakte beschadigd en werd na de oorlog volledig afgebroken. Vandaag zijn alleen enkele fundamenten en overwoekerde restanten terug te vinden.

In plaats van het gebied te herstellen, koos naoorlogs Duitsland bewust voor herbestemming: niet als herdenkingsplaats voor individuen, maar als educatieve locatie. De Dokumentation Obersalzberg vertelt er nu het bredere verhaal van dictatuur, misbruik van macht en de gevolgen daarvan.

Een Plaats met een Waarschuwing

Waar ooit luxe villa’s stonden van machtige leiders, overheerst nu stilte, geschiedenis en reflectie. Het verhaal van Göring en zijn huis op de Obersalzberg laat zien hoe zelfs de meest idyllische landschappen verzadigd kunnen raken met een beladen verleden. Het gebied herinnert ons eraan hoe nauw persoonlijke ambities, ideologie en totale macht met elkaar verweven kunnen zijn en waarom het essentieel is deze geschiedenis te blijven begrijpen en erkennen.

Dubbelklik op de foto's om ze geheel te zien en om ze door te bladeren

1. Plaats huis Martin Bormann
2. Plaats huis Göring
3. Foto: Unknown author - Public domain - Wikimedia - Hermann_Göring_with_hunting_rifle,_1941
4. Foto:  Unknown author - Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 de - Wikimedia - 640px- Adolf_Hitler_ and_               Hermann_Göring_in_1938

Dubbelklik op de foto's om ze geheel te zien en om ze door te bladeren

Foto: Göring - Public domain - wikimedia - Final solution - 960px-Carta_Göring

Görings Brief van Juli 1941 – Een Sleutelmoment in de Nazi-Genocidepolitiek

Een van de meest beladen documenten uit Görings carrière is de brief van 31 juli 1941 aan Reinhard Heydrich, het hoofd van het Reichssicherheitshauptamt (RSHA). In deze schriftelijke opdracht gaf Göring Heydrich de formele bevoegdheid om voorbereidingen te treffen voor wat in nazi-terminologie werd aangeduid als de “Gesamtlösung der Judenfrage” — de totale oplossing van de Joodse kwestie. In werkelijkheid vormde de brief een directe stap richting de systematische genocide die later bekend zou worden als de “Endlösung der Judenfrage”, de moord op miljoenen Europese Joden.

De brief volgde op de Duitse invasie van de Sovjet-Unie enkele weken eerder. In het oosten waren al massamoorden door Einsatzgruppen aan de gang, maar Görings opdracht gaf Heydrich nu de verantwoordelijkheid om een “omvattend plan” te ontwikkelen voor het gehele Europese continent. De formulering was bureaucratisch en verhuld, maar binnen het nazi-apparaat werd ondubbelzinnig begrepen wat ermee bedoeld werd: het creëren van de administratieve, logistieke en politieke basis voor de volledige vernietiging van de Joodse bevolking binnen het Duitse machtsgebied.

Deze opdracht leidde direct tot verdere radicalisering van het antisemitische beleid. Ze vormde ook de formele aanleiding voor de Wannseeconferentie van januari 1942, waar Heydrich en andere hoge functionarissen de methodische uitvoering van de genocide bespraken: deportaties, concentratiekampen en het gebruik van vernietigingskampen.

De brief geldt vandaag als een van de cruciale documenten die laat zien hoe de genocide niet alleen voortkwam uit ideologische haat, maar ook uit bewuste, hiërarchisch vastgelegde beslissingen aan de top van het regime. Görings rol in dit proces bevestigt zijn centrale plaats binnen de machtsstructuren van het Derde Rijk en zijn directe betrokkenheid bij de misdaden die daaruit voortvloeiden.

YouTube films
  Je kan vaak Nederlandse ondertiteling instellen zie >> TIPS

Onverwacht opgedoken privébeelden tonen Hermann Göring zoals hij zichzelf wilde presenteren: toegejuicht door menigten, aanwezig bij de Anschluss, als Luftwaffe-bevelhebber en vertrouweling van Hitler. Ze bieden een zeldzaam kijkje in het zorgvuldig gecreëerde zelfbeeld van een van de machtigste nazi-leiders.

Hermann Görings huis op de Obersalzberg.

Op zijn vierentwintigste was Hermann Göring een gevierde gevechtspiloot en nationaal held. Hij stierf als een van de meest verguisde leiders van het naziregime, verantwoordelijk voor de dood van miljoenen. Het filmpje laat de scherpe tegenstelling zien tussen zijn vroege roem en zijn uiteindelijke rol in een systeem van massamoord.

De arrestatie van Hermann Göring

De Geheime missie die het Amerikaanse leger in de laatste dagen van de oorlog in Europa uitvoerde om Hermann Göring op te sporen, Hitlers nummer twee en de hoogste nazi die de oorlog overleefde.



“Görings Geheim” schetst aan de hand van privébeelden hoe Göring evolueerde van gevierde piloot tot corrupte en meedogenloze vertrouweling van Hitler. De film toont zijn ambitie, luxeverslaving en tanende invloed, en werpt nieuw licht op een van de meest raadselachtige nazi-kopstukken.

“Göring the Flamboyant” schetst hoe Hermann Göring zich als een uitbundige en zelfverzekerde leider presenteerde, terwijl zijn echte invloed tijdens de oorlog afbrokkelde. De video geeft in kort bestek inzicht in zijn publieke imago, machtspositie en neergang.

“Hermann Göring – WW1 Fighter Ace” laat zien hoe Göring in de Eerste Wereldoorlog uitgroeide tot een beroemde gevechtspiloot en drager van de Blue Max — een opvallend contrast met zijn latere rol binnen het naziregime.

“Hermann Görings Housekeeper Interviewed” bevat een zeldzaam gesprek met Frieda Zychski, huishoudster op Görings Obersalzberg-villa. Ze vertelt over het dagelijks leven, de uitbreidingen, spanningen met Bormann en de laatste oorlogsjaren, wat een unieke blik achter de schermen van het regime geeft.

“Goering: The Man at the Head of the Gestapo” toont hoe Göring in de jaren dertig uitgroeide van luchtvaartheld tot een van de belangrijkste architecten van Hitlers terreurapparaat, met een bepalende rol in de opbouw van de Gestapo en het versterken van het regime.

In “Was Hermann Göring Gay?” bespreekt Mark Felton de hardnekkige geruchten over Görings seksuele identiteit en plaatst die in historische context. Hij laat zien dat de werkelijkheid waarschijnlijk complexer is dan de simplistische verhalen die al decennia rondgaan.

Restanten Hermann Göringshaus

De documentaire laat een unieke rondleiding zien door Hermann Görings privé-bunker op de Obersalzberg. Historicus Florian Beierl legt uit hoe het ondergrondse complex was opgebouwd en welke rol het speelde in de laatste dagen van het Derde Rijk. De film toont zeldzame beelden van gangen, kamers en schuilruimtes die sinds 2001 niet meer toegankelijk zijn.

Dit fragment volgt de bijzondere geschiedenis van “The Blue Goose”, Görings blauwe Mercedes 540K Roadster: gebouwd in 1937, buitgemaakt door Amerikaanse troepen en na jaren verdwenen te zijn weer opgedoken en gerestaureerd.

In dit fragment waarschuwt Adolf Galland dat Amerikaanse P-38’s diep Duitsland bereiken, maar Göring wuift het weg. Zijn ontkenning staat symbool voor de bredere fouten binnen de Luftwaffe, terwijl Duitsland snel de controle over het luchtruim verloor.

De documentaire laat een unieke rondleiding zien door Hermann Görings privé-bunker op de Obersalzberg. Historicus Florian Beierl legt uit hoe het ondergrondse complex was opgebouwd en welke rol het speelde in de laatste dagen van het Derde Rijk. De film toont zeldzame beelden van gangen, kamers en schuilruimtes die sinds 2001 niet meer toegankelijk zijn.

De video laat zeldzame opnamen horen van Himmler, Göring en Hess terwijl ze normaal praten, een scherp contrast met hun propagandastemmen. Mark Felton plaatst de audio in context en toont hoe deze leiders klonken buiten het publieke toneel.

Deze video laat zien hoe Göring tijdens de oorlog in het Ritz in Parijs verbleef en daar de grootschalige plundering van Franse kunst en juwelen aanstuurde, wat hem tot een van de beruchtste gasten in de hotelgeschiedenis maakte.

Deze video toont hoe Easy Company aan het einde van de oorlog Görings luxueuze huis aantrof en zo een directe blik kreeg op zijn weelde — een scherp contrast met de omringende verwoesting.

Kaart - 7 - Huis van Görings adjudanten 

Hermann Göring werd gedurende zijn carrière begeleid door verschillende adjudanten die zijn dagelijkse werkzaamheden organiseerden, zijn veiligheid waarborgden en een schakel vormden tussen hem en zijn staf. Twee van de belangrijkste figuren waren Fritz Görnnert en Karl Bodenschatz.

Fritz Görnnert, sinds 1937 Görings persoonlijke adjudant, begeleidde hem bij officiële en privé-zaken. Hij beheerste agenda’s, coördineerde bezoeken en zorgde voor de administratieve stroom tussen Göring, zijn hoofdkwartieren en de verschillende instanties binnen het Derde Rijk. Görnnert bevond zich vaak in Görings directe nabijheid en had in die rol ook op de Obersalzberg een vaste werkplek binnen de stafruimtes rond Görings villa.

Generaal Karl Bodenschatz, eveneens een vertrouweling van Göring, had een bredere militaire achtergrond en diende als adjudant met meer operationele en verbindende taken. Hij was betrokken bij het contact tussen Göring, de Luftwaffe-leiding en andere hoge commandanten. Op de Obersalzberg beschikte Bodenschatz over een eigen huis in de buurt van Görings residentie. Vanuit daar ondersteunde hij Göring tijdens zijn verblijven op de berg, waar zowel ontspanning als belangrijke militaire besprekingen plaatsvonden.

De aanwezigheid van deze adjudanten weerspiegelt hoe uitgebreid Görings persoonlijke entourage was. Hun woningen en kantoren op de Obersalzberg vormden samen met de villa en het bunkersysteem een goed georganiseerd netwerk dat Görings positie en invloed moest ondersteunen, zelfs in de laatste fase van de oorlog.

YouTube films
  Je kan vaak Nederlandse ondertiteling instellen zie >> TIPS

De video laat de locatie zien van Hermann Görings Adjutantur op de Obersalzberg, dichtbij Hitlers Berghof. Vanuit dit gebouw werkten Görings adjudanten en stafleden, die zijn communicatie, planning en beveiliging regelden. Het vormde een klein maar belangrijk knooppunt binnen het grotere complex van nazi-gebouwen op de berg.

Kaart - 8- Officierswoningen Obersalzberg

Op de Obersalzberg stonden naast de beroemde residenties van Hitler en Göring ook diverse officierswoningen, gebouwd voor hoge nazi-functionarissen en stafleden die dicht bij het machtscentrum moesten verblijven. Deze huizen lagen verspreid over het bergplateau en vormden een afgesloten woongebied waar beveiliging, logistiek en communicatie strak waren georganiseerd. De woningen waren degelijk en comfortabel ingericht, vaak met fraai uitzicht op de Alpen, en boden ruimte aan adjudanten, beveiligingsofficieren en administratieve staf. Samen vormden ze een soort kleine elite-nederzetting, ontworpen om leiders en hun personeel te huisvesten binnen handbereik van de Berghof en de andere hoofdkwartieren op de berg

YouTube films
  Je kan vaak Nederlandse ondertiteling instellen zie >> TIPS

Deze documentaire onderzoekt de verborgen wereld van de Obersalzberg, Hitlers bergresidentie waar hij bijna een kwart van zijn tijd als dictator doorbracht. Tussen idyllische Alpenlandschappen nam hij beslissingen die miljoenen mensen zouden treffen. De film volgt de overblijfselen van dit voormalige machtscentrum en brengt vergeten verhalen naar boven van bewoners, medewerkers en getuigen die leefden in de schaduw van het regime.

Deze documentaire vertelt het verhaal van de geallieerde bombardementen op de Obersalzberg, Hitlers bergretreat en een belangrijk symbool van het nazi-regime. Met archiefbeelden en ooggetuigenverslagen wordt gereconstrueerd hoe de aanvallen ontstonden, waarom deze plek een strategisch doelwit werd en welke impact de verwoesting had op het machtscentrum in de Alpen.

HOOFDSTUKKEN TWEEDE WERELDOORLOG

 HOOFDMENU